Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu’nun (4875 sayılı Kanun) amacı, doğrudan yabancı yatırımları teşvik etmek, yabancı yatırımcıların haklarını korumak, yatırım ve yatırımcı tanımlarını netleştirmektir. Bu kanun kapsamında yatırım yapmak, şirket ortakları da dahil olmak üzere yabancı personele çalışma izni verilmesini zorunlu kılmamaktadır. Ancak yabancı uyruklu kişilerin bu Kanun kapsamında istihdam edilmesini kolaylaştırmak için bazı şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Türkiye’de kurulmuş ve Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında tüzel kişiliğe sahip bir şirketin aşağıdaki şartlardan en az birini taşıması gerekir:
İrtibat bürolarına ilk başvurularda, beyan edilen faaliyet kapsamında en fazla 3 yıl süreyle izin verilir. Faaliyet süresini uzatmak isteyen ofislerin belirli kriterleri karşılaması gerekmektedir.
Çalışma izni talep edilen işyerinde en az beş Türk Cumhuriyeti vatandaşının istihdamı zorunludur. İzin isteyen yabancının şirket ortağı olması durumunda 5 kişilik istihdam sağlanacaktır.
İrtibat bürolarında çalışan tüm yabancı personele verilecek çalışma izinleri bu yönetmelik kapsamında değildir. Yalnızca yurt dışındaki ana şirketler bu tür izinlere hak kazanabilmektedir.
Çalışma izni başvuru sürecine ilişkin olarak, yabancıların genel olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin ilgili dış temsilciliklerine çalışma izni ve vize başvurusu yapmaları gerekmektedir.
Türkiye’de en az sekiz yıl süreyle uzun dönem ikamet izni veya yasal çalışma izni bulunan yabancılar, süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Ancak doğrudan yabancı yatırım teşviklerine ilişkin diğer bazı politika ve ilkeler özel kanun hükmünde kararname ile düzenlenmektedir. Ayrıca yabancıların başvuru sürecini ve gerekliliklerini daha iyi anlamaları için çalışma izni başvuru sistemi ve e-izin kullanım kılavuzu da mevcuttur.
Doğrudan Yabancı Yatırım Kanunu Kapsamında Çalışma İzni Başvuru Süreci Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında çalışma izni başvurusunda bulunabilmek için şirketlerin ve yabancı uyruklu kişilerin gerekli belge ve bilgileri eksiksiz ve doğru olarak sunmaları gerekmektedir. Örneğin yurt dışında yüksek öğrenim gören yabancı bir mühendis veya mimar için çalışma izni talep edilmesi durumunda 2547 sayılı Kanun’un 3. ve 7. maddeleri hükümlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Ayrıca kanun kapsamındaki şirket ve şubelerin başvuruya ilişkin belgelerin asıllarını 10 yıl süre ile saklaması şarttır.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu kapsamında çalışma izni başvurularının işlem süresi ve ücretleri çeşitli faktörlere bağlıdır. Çalışma izni başvuruları genellikle çalışma izni ve vize başvurusunda bulunan yabancılar tarafından Türkiye Cumhuriyeti’nin ilgili dış temsilciliklerine yapılmaktadır. Yurt dışından yapılan başvurularda, çalışma vizesi alınırken çalışma izni harcı ve değerli kağıt ücretinin yabancı kişi tarafından ilgili dış temsilciliğe ödenmesi gerekmektedir. Ayrıca, doğrudan yabancı yatırımlar kapsamında, çalışma izinlerinin daha kolay verilmesini amaçlayan çalışma izinlerine ilişkin özel hükümler bulunmaktadır.
Yabancı uyruklu kişinin Türkiye’de bağımsız veya bağımlı çalışmaya başlayabilmesi için gerekli belge ve ücretlerin ibraz edilmesinin ardından çalışma izinlerinin onaylanması ve verilmesi gerekmektedir. Türkiye’de uzun dönem ikamet iznine veya en az sekiz yıllık yasal çalışma iznine sahip olan yabancılar, süresiz çalışma izni başvurusunda bulunabilirler. Ancak yabancının başvurusunun onaya uygun olabilmesi için belirli kriterleri karşılaması gerekir.
4875 sayılı Kanun kapsamında yatırım yapılmasının, şirket ortakları da dahil olmak üzere yabancı personele mutlaka çalışma izni verilmesi gerekmemektedir. Ayrıca, yabancı çalıştıran işverenlerin ve süresiz veya bağımsız çalışma iznine sahip yabancıların çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışması yasaktır.
Kaynak
- Türkiyede Yatırım Yapmak İsteyenler İçin Kılavuz Hakkında …. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.oaib.org.tr
- Doğrudan Yabancı Yatırımlar. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.csgb.gov.tr
- Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.mevzuat.gov.tr
- 6735 Uluslararası İşgücü Kanunu. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160813-1.htm
- Doğrudan Yatırım Kanunu Kapsamında Yabancı Çalışma İzinleri. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.atakurumsal.com.tr
- Gerekli Bilgi ve Belgeler. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.calismaizni.gov.tr
- Çalışma İzin Harçları ve Değerli Kâğıt Bedeli. (n.d.) Retrieved December 8, 2023, from www.csgb.gov.tr
